Akdeniz Türkiye

Sagalassos Antik Kenti ve Antoninler Çeşmesi

Sagalassos Antik Kenti, Türkiye’nin en iyi korunmuş antik kentlerinden birisi ve Unesco Dünya Kültür Mirası Listesine girmek için geçici kabulü almış. Ağlasun’un sadece 7 km kuzeyinde yer alıyor. 1990 yılından beri her yaz Leuven Üniversitesi’nden, Belçikalı, Türk ve diğer ülkelerden araştırmacılardan oluşan bir bilimsel ekip, Sagalassos’ta kazı çalışmalar yürütüyor.

Sagalassos Antik Kenti ve Antoninler Çeşmesi Hakkında Bilgi

Bugün Sagalassos’u gezenler, kentin Yukarı Agora’sında (meydanı), restore edilmiş ve suları çağlayan bir anıtsal çeşme, yaklaşık 13m. yüksekliğinde onursal sütunlar, iki kemerli kapı ve agorayı çevreleyen yapıların kalıntılarını görebilirler. Antik kentte ayrıca devasa bir Roma hamamı, bir kütüphane, suyu pınarından akan küçük bir çeşme, bir kent konağı, 9000 kişilik bir tiyatro ve şehrin bin yıllık tarihini anlatan başka pek çok eser yer alıyor. Kazılarda ele geçen buluntular ve dünyaca ünlü heykeller, Burdur Müzesi’nde sergileniyor.

MÖ 333’te Büyük İskender’in fethettiği kent, Roma İmparatorluğu’na MÖ 25’te bağlanmış ve hızla gelişmiş. Roma İmparatoru Hadrian’ın (MS 117-138), Sagalassos’a Pisidya eyaletinin (bugün Göller Bölgesi) birinci kenti ünvanını vermesiyle, en büyük anıtları inşa edilmiş. MS 600’lerin başında veba ve depremler kentin çöküşüne sebep olmuş ama felaketlere rağmen kentte yaşam MS 13. yüzyıla kadar sürmüş. Ağlasun Sagalassos’un her bakımdan bir uzantısıdır. Ağlasun adı da Sagalassos’tan geliyormuş.

Hititler’in önemli bir kolu olan Luviler ile tarihi başlatılan ve o zamanın güvenlik kaygısı, ve zengin maden yataklarına sahip olması nedeniyle 2271 metrelik Akdağ’ın zirvesinin gölgesinde, derin vadilere hakim bir konumda 1750 metre rakımda, Akdağ’ın güneye bakan dik bir yamacın parçalandırılmasıyla kurulmuş bir mühendislik harikası ve Roma dönemi mimarisinin en iyi örneklerini barındıran Sagalasos’ta rivayete göre destansı bir aşk yaşanmış.

Sagalasos‘un en güzel kızı İsabella evlilik çağına gelmiş. Tüccar olan babası Isabella’nın kimi sevdiğini bilmiyormuş ama bir gün kızının ağzından “ evleneceği damattan çeyiz olarak dillere destan olacak aşkının dünya durdukça hatırası olacak Sakalasos şehrinin meydanına o günlerde değeri yirmi Talant, bugünkü değeri beş yüz kilo saf altın değerinde bir aşk çeşmesi yaptırmasını ve Isparta Dağları’nın çağlayan pınarlarından bu çeşmeye su getirilmesini isteyeceğini “ duymuş. Hatta Isabella şehrin baş mimarına yaşama sevincini ve aşkını anlatacak olan kendisi için yapılmasını istediği aşk çeşmesinin şehir meydanına hakim yerini de göstermiş. İsabella‘nın babası kızı ile evlenecek gence bu çeşmeyi yaptırmasını şart koşmuş.

İsabella Kralın ordusunun yakışıklı ve güçlü komutanı Antonin‘e büyük bir aşkla bağlıymış tabii ki Antonin‘de İsabella‘ya.

Fakat Antonin‘in bu meblağayı karşılayacak gücü yokmuş. Ganimet toplayabilmek için kralı sefere çıkmaya ikna etmiş ve 7 günlük mesafede bulunan Sagalasos’un doğusundaki hazinesi altınlarla dolu Adada Kalesi’ne doğru ordusuyla yola çıkmış. Bu sırada İsabella‘ya aşık olan kralın oğlu Hektor, kralla birlikte hem çeşmeyi yaptırmak hem de saraylar, ganimetler ve daha bir çok şey vaadiyle İsabella‘yı babasından istemiş. Kızının Antonin‘i sevdiğinden bir haber olan babası bunca vaat karşısında hiç düşünmeden bu evliliğe onay vermiş.

Kahrından perişan olan İsabella, Antonin‘e haber uçurmuş seferi yarıda bırakan Antonin, topladığı ganimetle 7 günlük yolu 5 günde geri dönmüş. Antonin‘in ganimetle dönüşü için kentin meydanında bir kutlama düzenlenmiş. Bu kutlamalarda evlenecek çağdaki kızlar evlenmek istedikleri genci dansa kaldırırlarmış. İsabella kuğu gibi dansı ile Antonin‘i dansa kaldırmış. Bundan sonra bunu çok kıskanan ve çok sinirlenen Hektor, okçusuna Antonin‘i vur emri vermiş. İsabella, Antonin‘in kollarında mutlu mesut dans ederken Antonin‘e doğru gelen oku fark etmiş ve kendini Antonin‘e siper etmiş. Ok İsabella‘nın boynuna isabet etmiş.

İsabella Antonin’in kollarında halkın önünde az zaman içinde can vermek üzere iken dilinden şu sözlerin döküldüğü rivayet edilir:

“Gelinlik giyemedim; babam buna ağlasın!

Anama söyleyin tez karaları bağlasın!

Antonin buraya bir aşk çeşmesi yaptırsın ;

Çeşmeden akan sular göz yaşımdır çağlasın!..

Çeşme yapan ustalara çil çil altın saçılsın,

Bahtsız olan kızların bahtı burada açılsın!”

(Ağlasun ismi tahmin edeceğiniz gibi İsabella‘nın bu son sözlerinden geliyor)

Yiğit asker Antonin sevgilisinin kolları arasında son nefesini vermesine fazla dayanamamış. Bu nedenle iki saat içinde evinin bahçesindeki incir ağacının altında parmağındaki yüzüğünün kaşı altında taşıdığı zehri içip “ ah Isabella!.. Ah Isabella sensiz yaşamak bu dünyada bana haram oldu… Şimdi sana kavuşmaya geliyorum!..” diye diye inleyerek ölmüş.

Antonin‘in üzerinden aşklarının simgesi olarak İsabella‘nın istediği çeşmenin yapılması ve aşıklar çeşmesi olarak anılması üzerine bir vasiyet çıkmış.

Sagalassos Antik Kenti ve Antoninler Çeşmesi nerede — **Antoninler Çeşmesi**

Şehir şehir tellallar çıkarılıp ; mimarlar, taş ustaları, heykeltıraşlar iş başına çağrılmış. Taş tüccarları Afyon’dan kara yolu ile çeşmenin bazı sütun taşlarını getirtmişler. Ayrıca bazı taşlar Ege adalarından getirilmiş. Sagalasos’ta her şey yatıştıktan sonra mimarlar ,mühendisler, heykeltıraşlar, nakkaşlar ve ustalar yedi yıl çalışıp nice el emeği nice göz nuru harcayıp Dünya’da eşi benzeri olmayan Isabella ve Antoni’nin aşklarını anlatan 28 metre uzunluğunda ve 9 metre yüksekliğindeki çeşmeyi Antonin’in Adada Kalesi’nden aldığı 2 Talant altını harcayarak yapmışlar. Mühendisler, ustalar, işçiler aynı yıllarda Isparta Dağları’nın çağlayan pınarlardan bol ve berrak sular getirip bu sanat şaheseri çeşmenin önündeki havuza yüksekten akıtmışlar.

Bu çeşmenin suyundan içenlerin aşık olduğuna ve İsabella gibi güzelleştiklerine inanılıyor.

Şelaleli bir çeşme olan Antoninler Çeşmesi‘nde ışık oyunlarına imkân veren Afyon mermeri kullanılmış. İkisi tanrı Dyonysos‘a ait olan çok sayıda heykelle süslü.

Yaklaşık olarak MS 6. yüzyılda meydana gelen depremde büyük zarar görmüş. Kısmen onarıldıktan bir kaç yıl sonra ikinci bir depremle tekrar yıkılmış. Yapılan kazılarda yalnızca Dionysos heykelleri bütün olarak bulunmuş. Dionysos heykellerinin bulunduğu nişlerin dışındaki nişlere diğer yapılardan edinilen heykeller yerleştirilmiş.

1800 yıl sonra restore edilerek çeşmenin yeniden akması sağlanmış ve 2010 yılında ziyarete açılmış.

Dünyada antik çağlardan beri hala akar durumda olan 3 çeşmenin 2 si Sagalassos‘da.

Yaklaşık 2000 yıldır akan bu efsanevi çeşmeyi mutlaka görmenizi şiddetle tavsiye ediyorum.

Sagalassos Antik Kenti Nerede?

Burdur İli, Ağlasun İlçesi sınırlarında, Burdur Antalya karayolunun 14.km. sinden ayrılan bir yol ile 20 km sonra Torosların 1500 – 1700 mt yüksekliğinde yer alır.

Sagalassos Antik Kenti Nasıl Gidilir?

Burdur İli, Ağlasun İlçesi sınırlarında, Burdur Antalya karayolunun 14.km. sinden ayrılan bir yol ile 20 km sonra Torosların 1500 – 1700 mt yüksekliğinde yer alır. Tabelaları takip ederek rahatlıkla bulabilirsiniz.