Çanakkale Apollon Smintheion Ören Yeri

Çanakkale Apollon Smintheion Ören Yeri , Çanakkale’nin Gülpınar ilçesinde yer alıyor. Dönemin kutsal alanı olarak tanımlanan yerde bir tapınak, hamamlar ile bir de müze var. Apollon Smintheion Tapınağı baştanrı Zeus’un oğlu Apollon’a adanmış olup mitolojide fare kültü ve farelere hükmeden tanrı olarak bilinen ilk mitolojik varlıktır.

Büyük İskender’in kısa yaşamına (33.yaşında ölmüştür) Hellenistik döneme tarihlenen tapınak Anadolu’daki en güzel mimari örneklerinden biridir. Mimar Hermogenes’in  M.Ö 2. yüzyılda inşa ettiği yapı, figürlü sütun tamburları ve frizleri ile ünlenmiştir. Bu mimari elemanlarda betimlenen İlyada anlatıları, yapının diğer bir özgünlüğüdür.
Apollon Smintheion Kutsal Alanı’nda;
Apollon Smintheus Tapınağı,
Roma Hamamları ve Su Depoları,
Spor Oyunları ve Yazıtları Salonu,
Kutsal Yol ile Müze binası bulunuyor.
Bunun yanında yapılan kazılarda M.Ö. 5000’lere tarihlenen Prehistorik Yerleşime ait kalıntılar da bulunmuş.

Apollon Smintheion Ören Yeri Hikayesi

Apollon Baştanrı Zeus’un eşi Leto’dan olma oğludur. Mitolojide Apollon müziğin, şiirin, sanatın, güneşin ve ateşin tanrısı olarak bilinir. Tabi bunların yanında kahinlik yetisi de vardır. Apollon’u genellikle Lir isimli müzik aleti ile görürüz. Bunun yanında bir de gümüş okları vardır ve çok uzaklara ok atabilmektedir. Tanrıça Artemis’in de kardeşi olan Apollon Troia savaşında Troia’nın yanında yer almıştır. Apollon‘un lakabı olan Smintheus’un hikayesi ise şöyle; Troia’ya savaşa giden Akha Ordusu, yol üstündeki kentleri yağmalar. Akha kralı Agememnon, burada tapınağın rahibinin kızını kaçırır. Defalarca kızını geri isteyen rahip kızını alamayınca Tanrı Apollon’a yakarıp yalvarır ve kızı Chryseis’i geri getirmesini diler. Öfkelenen Apollon orduya okları ile farelerden bulaşan veba salgınını yayar. Kral bunun üzerine kızı geri verir ve şükran olarak ona tapınakta kurbanlar kestirir. Aslında yazı başlığındaki fare kültü farelerden korunmak için Apollon’a yakarışın hikayesidir.

Bir diğer hikaye ise, Hemeros’un İlyada’sından türemiştir. Bölge halkı tarlarına musallat olan fare ve böceklerden kurtulmak için Apollon’a tapınmışlar. Apollon’da insanlığı farelere karşı korumuştur. Fareleri kullanarak veba salan ve insanları farelerden koruyan Apollon’un bir sıfatı olan Smintheus, kutsal alanın da sıfatı ve simgesi haline gelmiştir. Tapınak merdivenlerinde göreceğiniz fare figürleri bu hikayeye ithafen tabii ki sonradan eklenmiştir. 2018 yılında eklenen temsili 73 adet fare figürü, ilgi çekmesi ve tanıtım amaçlı bence harika bir ayrıntı olmuş.

Apollon Smintheus Tapınağı

Tapınağın yapımında yöreye ait volkanik tüf, andezit-bazalt taşları ile Marmara Adası’ndan getirilen mermer kullanılmış. Ön ve arka cephelerinde 8’er; yan cephelerinde ise 14’er olmak üzere toplam 44 sütun var. Sütunlar 7 parçadan oluşur, başlarında Troia savaşından sahnelenmiş süslü frizler bulunur. Yapının çevresini dolaşan 120 metre uzunluğundaki frizlerin ancak 24 tanesi keşfedildi. Tapınak içindeki 3 oda bulunmaktadır. Tapınakta bulunan 110 cm uzunluğundaki heykel bacak ise Apollon’dan kalan tek parça olarak kayıtlara geçmiş.

Roma Hamamları ve Su Depoları

Tapınağın aynı zamanda bir kehanet merkezi olması onu aslında bir sağlık merkezi de yapıyor. Tapınakta ibadet işleminden önce arınmak için hamamlarda önceden yıkanılarak arınılır ve sonrasında tapınırlardı. Örneklerini Pamukkale Hierapolis Antik Kenti‘nde de gördüğümüz arınma merkezine ait hamamlar tipik Roma Hamamları gibi bir kaç bölümden oluşur. Hamamda Soyunmalık (Apodyterium), Soğukluk (Frigidarium), Ilıklık (Tepidarium), Sıcaklık (Caldarium) ve Ateşlik (Praefurnium) bulunur. Ziyaretçiler tapınma işleminden önce bu alanlarda arınırlardı. Hamamın alttan ısıtma sistemine ait bazı kalıntılar mevcuttur.
Ayrıca yüzeyden 10 metre altında kehanet mağarası ile içindeki kutsal su kazı ekibi tarafından su kanalları takip edilerek gün yüzüne çıkarılmıştır.

Spor Oyunları ve Yazıtları Salonu

Roma hamamlarının batısında spor müsabakalarında şampiyon olan sporcuların heykellerini taşıyan yazıtların olduğu bir galeri ortaya çıkarılmış. Galeri’de 24 adet yazıt bulunmuş. Tanrı Apollon adına düzenlenen yarışmalarda güreş ve boks maçlarını kazananların heykelleri dikilmiş.
Müze Apollon Smintheion kutsal alanında bulunan eserlerin sergilendiği küçük bir bölüm olarak hemen alan girişinde küçük bir müze var. Müze binası öncesinde burada bulunan ve kutsal alan üzerinde faaliyet gösteren bir zeytinyağı fabrikasına ait bir alanmış. Apollon Smintheion Kutsal Alanı istimlak edilip kazılar başlayınca bu alan müze olarak kullanılmaya başlandı. Müze içindeki küçük alanda Troia savaşında betimlenen eserleri görebilir ve Apollon Smintheion’un hikayesini okuyabilirsiniz.

Apollon Smintheion Kutsal Yol

Apollon Smintheion ile Alexandria Troas Antik Kenti arasında yer alan ve Tuzla Çayı üzerinde yer alan bir köprüden oluşan 35 km’lik bir yoldur. Alan üzerinde kat edilen mesafe yürüyerek giderilmekte olduğunu yol üstünde hiç tekerlek izi olmamasından anlaşılmıştır. Kutsal yol’un şu ana kadar küçük bir kısmı ortaya çıkarılmıştır.

Tanrı Apollon’a ait Smintheion Kutsal Alanı

1853 yılında Tro- as bölgesine harita çalışması için gelen İngiliz Admiral R. N. Spratt tarafından bilim dünyasına duyrulmuş. R. P. Pullan 1866 yılının 13 Eylül-22 Kasım tarihleri arasında “Society of Dilettanti” adına Gülpınar’da kazılar yapmış ve tapınağı arkeoloji dünyasına ayrıntılı olarak duyurmuş. 1980 yılında tekrar başlatılan bilimsel kazı ve onarım çalışmaları bugün de devam etmektedir.
Asoss Behramkale‘ye oldukça yakın olan Apollon Smintheion tapınağına yolunuz düşerse uğramadan dönmeyin.

Apollon Smintheion Ören Yeri Nerede? Nasıl Gidilir?

Çanakkale Apollon Smintheion Ören Yeri, Çanakkale’nin Gülpınar ilçesinde yer alıyor. Apollon Smintheus Tapınağı, eski adıyla Külahlı olarak bilinen Gülpınar Beldesi’nin kuzey-batısıyla, kuzey doğusu arasında kalan vadinin başlangıç eteklerinde Bahçeler-içi olarak adlandırılan mevkide yer alır. Çanakkale Merkez‘de Gülpınar Köyü‘ne giden minibüslerle ulaşım sağlanabilir.

Apollon Smintheion Ören Yeri Giriş Ücreti

Kişi başı 10 tl ücreti var. Müze kart geçerlidir.

Ayrıca yazarın diğer yazısı Laodikeia (Laodikya) Antik Kenti yazısı içi tıklayın.